“ခင္ဗ်ား အခု စကၤာပူမွာ ေနေနတာလား။ ခင္ဗ်ား ေသာက္ေနတဲ့ေရ၊ သုံးေနတဲ့ေရေတြဟာ အိမ္သာေရေတြလား (သို႔) စြန္ပစ္ေရ (sewage) ေတြကို သန္႔စင္ (treatment) လုပ္ထားတဲ့ေရေတြလား” အဲဒီလို တစ္ေယာက္ေယာက္က ေမးလာရင္ဘယ္လို ေျဖမလဲ။
စလုံးမွာ ေရရွားတယ္ဆိုတာ (ေရ အရင္းအျမစ္ရွားတာပါ..ပုိက္ပိုက္တတ္ႏိုင္ရင္ ၾကိဳက္သေလာက္သုံးလုိ႔ရတယ္ေနာ္ ..) အားလုံးသိၾကပါတယ္။ ေရအမ်ားစုကို မေလးရွားကေန ဝယ္ရပါတယ္။ မေလးရွားနဲ႔ ၂၀၁၁ အထိ စာခ်ဳပ္ခ်ဳပ္ထားပါတယ္။
စကၤာပူမွာ ေရရႏိုင္တဲ့ အရင္းအျမစ္ၾကီးေလးခု ရွိပါတယ္။ အဲဒါေတြကေတာ့ (1) local Catchments (2) Johor Water (3) Desalted Water (4) NEWater တို႔ပါပဲ။ အဲဒီထဲက ထူျခားတဲ့ NEWater အေၾကာင္းေျပာခ်င္ပါတယ္။ NEWater ဆိုတာကေတာ့ စြန္႔ပစ္ေရ ကိုျပန္သန္႔စင္ထားတဲ့ ေရပါ။ အဲဒီလို စြန္႔ပစ္ေရေတြကို ျပန္သန္႔စင္ထားတဲ့ေရကို ကမာၻမွာ စကၤာပူက စတင္သတ္မွတ္ ေခၚတာကေတာ့ NEWater လို႔ေခၚပါတယ္။
စြန္႔ပစ္ေရ ေတြကို သန္႔စင္တဲ့ စက္ရုံေလးရုံ အခုေလာေလာဆယ္ စကၤာပူလည္ပတ္ ေနပါတယ္။ အဲဒါေတြကေတာ့ Bedok, Kranji, Ulu Pandan and Seletar Water Reclamation Plants တို႔ပါပဲ။ ၂၀၀၈ ဧၿပီလမွ စတင္တည္ေဆာက္တဲ့ Changi Water Reclamation Plant ဟာ လုံးဝ ပီးစီးသြားရင္ အၾကီးဆုံးျဖစ္လာမွာ ျဖစ္ပီး အဲဒီစက္ရုံကေန တစ္ေန႔ကို ေရဂါလံ ၅၀မီလီယံ ဂါလံ ျဖန္႔ျဖဴးေပးႏိုင္မွာျဖစ္ပါတယ္။
စြန္႔ပစ္ေရကို သန္႔စင္တဲ့နည္းကေတာ့ အၾကမ္းဖ်င္းေျပာရရင္ စြန္ပစ္ေရေတြကို tanks ၾကီးေတြန႔ဲ စုုပါတယ္။ အဲဒီစုထားတဲ့ ေရဆိုးေတြကုိ ဖစ္တာေတြနဲ႔ စစ္ပါတယ္။ အဲဒီလုိစစ္ထုတ္လုိက္တဲ့ အခါမွာ အညစ္အေၾကးေတြနဲ႔ ေရဟာ ကြဲျပားသြားပါတယ္။ အညစ္အေၾကးေတြကို သတ္သတ္ tank ေတြနဲ႔ စုပါတယ္။ ဖစ္တာကို ျဖတ္သြားတဲ့ေရေတြကို RO နညး္နဲ႔ထပ္မံသန္႔စင္ပါတယ္။
အဲဒီလို နည္းအဆင့္ဆင့္နဲ႔ သန္႔စင္လိုက္တဲ့ အခါ ေရဟာ လုံးဝနီးပါး သန္႔စင္လိုက္တဲ့ ေရကို ရရွိပါတယ္။ ဖစ္တာကို ျဖတ္မသြားတဲ့ အညစ္အေၾကးေတြကို tank ေတြနဲ႔ စုထား။ digester ေတြမွာသိုေလွာင္ကာ ဓါတ္ေငြ႕ ထုတ္ပါတယ္။ ရရွိလာတဲ့ ဓါတ္ေငြကိုေတာ့ plant က စက္ေတြလည္ပတ္ဖို႔ လွ်ပ္စစ္ဓါတ္အားထုတ္ယူဖို႔ သုံးပါတယ္။
ေနာက္ဆုံး ဘာမွသုံးမရေတာ့တဲ့ အညစ္အေၾကးေတြကုိ အပင္ေတြ စိုက္ပ်ိဳးဖို႔ ေျမၿသဇာအေနနဲ႔ သုံးပါတယ္။ ဒါကေတာ့ sewage water ေတြကို သန္႔စင္တဲ့ နည္းလမ္းအၾကမ္းဖ်င္းပါ။
အဲဒီလုိ စြန္႔ပစ္ေရကို ျပန္သန္႔စင္လို႔ ရလာတဲ့ေရ အမ်ားစုကို စက္မႈလုပ္ငန္းေတြမွာ သုံးးပါတယ္။ ေသာက္သုံးေရအျဖစ္မသုံးဘူးလား ဆိုေတာ့ ဟုတ္ကဲ……..သုံးပါတယ္။ ေသာက္ပါတယ္။ ဟိဟိ။
စြန္႕ပစ္ေရေတြကို RO နည္းနဲ႔ သန္႔စင္လုိက္တဲ့ အခါမွာ ေရမွာေပ်ာ္ဝင္ေနတဲ့ Mineral အက်ိဳးျပဳ ဓါတ္သတၱဳေတြ အကုန္လုံးနီးပါးဟာ ဖယ္ရွားခံလိုက္ရပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ စြန္႔ပစ္ေရကို သန္႔စင္လို႔ ရရွိတဲ့ ေရ (NEWater) ကို သဘာဝေရေတြနဲ႔ ေရာပီး သုံးပါတယ္။ အဲဒါကိုေတာ့ အခုက်ေတာ္ေသာက္ေန သုံးေနတဲ့ေရ pub ေရ (portable water) လို႔ေခၚပါတယ္။ ဘယ္ေလာက္ပမာဏလဲ ဆိုေတာ့ အခု က်ေတာ္တို႔ ေသာက္ေန၊ သုံးစြဲေနတဲ့ ေရရဲ႕ ၁ရာခိုင္ႏွဳန္းပါ။ ေနာက္ပိုင္းဆုိ ၂.၅ ရာခိုင္ႏွဳန္း အထိတိုးဖို႔ရွိပါတယ္။
အဲဒီအိမ္သာေရလို႔ အလြယ္ေခၚတဲ့ စြန္႔ပစ္ေရကေန သန္႔စင္လို႔ ရရွိတဲ့ ေရဟာ လုံးဝ ေရသန္႔နီးပါသန္႔စင္ပါတယ္။ ဒါဆို က်ေတာ္တို႔ စြန္႔ပစ္ေရကို ဘာလို႔ ဒါရိုက္မေသာက္တာလဲ။ ဟုတ္ကဲ ဘာလို႔လဲဆိုေတာ့ လူေတြ စိတ္ထဲမွာ အိမ္သာေရကို ျပန္ေသာက္တယ္၊ သုံးတယ္လို႔ စြဲသြားမွာဆိုးတာက တစ္ခ်က္။ ေနာက္တစ္ခ်က္က အက်ိဳးျပဳ ဓါတ္သတၱဳေတြ (mineral) ေတြ မပါေတာ့တာေၾကာင့္ပါ။
“ခင္ဗ်ား အခု စကၤာပူမွာေနေနတာလား။ ခင္ဗ်ား ေသာက္ေနတဲ့ေရ၊ သုံးေနတဲ့ေရေတြဟာ အိမ္သာေရေတြလား (သို႔) စြန္ပစ္ေရ (sewage) ေတြကို သန္႔စင္(treatment) လုပ္ထားတဲ့ေရေတြလား” ကဲ တစ္ေယာက္ေယာက္က ေမးလာရင္ဘယ္လို ေျဖမလဲ။
“ဟုတ္ကဲ ေသာက္လဲေသာက္ပါတယ္..မေသာက္လဲ မေသာက္ပါဘူးေပါ့..” တရားဝင္ေၾကျငာထားတာကေတာ့ ၂.၅ ရာခုိင္ႏွဳန္းပဲ။ ဒီထက္ ဘယ္ေလာက္ပိုတယ္ မပိုတယ္ဆိုတာကေတာ့ ပုလုေကြးလဲ မသိ။
“ကဲ ေရးရတာ ပင္ပန္းတယ္ဗ်ာ အိမ္သာေရ(စြန္႔ပစ္ေရ) ေတြကို သန္႔စင္ထားတဲ့ေရေတြ ေရာထားတဲ့ေရ တစ္ခြက္ေလာက္ ေသာက္လိုက္အုံးမယ္ဗ်ာ… ဂလု ဂလု ဂြတ္”
(ဒီစာဖတ္ပီးလို႔ စကၤာပူမွာေနပီး ေရေသာက္ရတာ စိတ္ညစ္သြားရင္ ပုလုေကြးနဲ႔ မဆိုင္ စာဖတ္သူနဲ႔သာ သက္ဆိုင္ပါေၾကာင္း)
Ref: www.pub.gov.sg
www.wikipedia.com
(all photos are captured from the pub website)
